آیا تا به حال صدای جادویی عود را شنیده اید؟ عود سازی زهی مضرابی است که شیوه دست گرفتن آن مانند تار است. این ساز کاسه بزرگ و دسته کوتاهی دارد. عمده بخش‌های عود از جنس چوب فوفل، کاج و غیره است. این ساز 10 سیم دارد که به صورت جفت با یکدیگر گرفته شده و با استفاده از مضرابی از جنس شاه پر پرندگان بزرگ مانند عقاب یا پلاستیک نواخته می‌شوند.
ویژگی‌های صدای عود
عود صدایی نرم و بم دارد. طنین بالای صدای این ساز در دستان یک هنرمند چیره دست واقعا جادو می‌کند. این ساز به خوبی می‌تواند کیفیت‌های موسیقی‌های ایرانی، عربی و ترکی را تولید نماید. وسعت صدای عود حدود دو اکتاو است. تکنیک‌های این ساز یکی از کامل‌ترین‌ها در بین سازهای زهی مضرابی دنیاست.
آموزش عود
یادگیری عود مانند هر ساز دیگری نیازمند برنامه ریزی است. علاقه و حوصله شروط اولیه فراگیری موسیقی هستند. آموزش عود شامل پنج مرحله زیر است:
سطح اول: در ابتدا باید بدانیم مفاهیم اصلی موسیقی چیست. همچنین باید بدانیم که چطور باید ساز خود را به شکل صحیح در دست بگیریم. در قدم‌های بعدی با سیم‌ها، نت‌های اولیه، اجرای برخی مضراب‌ها و آهنگ‌های ساده محلی پیش می‌رویم.
سطح دوم: تکنیک‌های دست چپ و راست مانند ریز و پرش‌ها را فرا می‌گیریم و انگشت‌گذاری‌مان را تقویت می‌کنیم.
سطح سوم: تکنیک‌های دست چپ را مشکل تر می‌کنیم. همچنین گستره بیشتری از نت‌ها را روی دسته ساز می‌آموزیم. با استفاده از این آموخته‌ها تعدادی از قطعات متوسط موسیقی ایران را می‌نوازیم.
سطح چهارم: نوبت آن رسیده است که علاوه بر تکنیک با دستگاه‌های موسیقی ایرانی آشنا شویم. به این ترتیب دستگاه‌های شور، همایون، سه گاه وغیره را همراه با قطعاتی از موسیقی دانان ایرانی در این دستگاه‌ها می‌نوازیم.
سطح ششم: این سطح مشابه سطح پنجم است با این تفاوت که در آن با آوازهای موسیقی ایرانی که قدری با دستگاه‌ها متفاوت هستند آشنا می‌شویم.
سطح اول
یادگیری الفبای موسیقی
یادگیری ساز مانند یادگیری یک زبان جدید ملزم به یادگیری الفبای آن است، الفبای موسیقی نت موسیقی است با دو مشخصه اصلی دیرند (کشش زمانی نت) و نواک (زیر و بمی نت) که از ترکیب این دو موسیقی شکل می‌گیرد.
آشنایی با ساز نحوه در دست گرفتن و مضراب زدن صحیح
در مرحله اول از این سطح ساختمان عود را می‌شناسیم، این موضوع به ما کمک می‌کند تا با توجه به ساختار ساز به بهترین نحو صدای درست را ایجاد کنیم، اصول گرفتن ساز (اکول) به ما کمک می‌کند که کم‌ترین انقباض در درست‌ها ایجاد شود و از آسیب‌های احتمالی نوازندگی در همان ابتدای آموزش جلوگیری شود، درست مضراب زدن امری است مهم که بهتر است در ابتدای آموزش مورد توجه قرار گیرد.
آشنایی با سیم های اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم
دست باز به نتی اطلاق میشود که تنها به واسطه مضراب و بدون انگشت گذاری نواخته میشود. پس از فراگیری و آشنایی با این سیم های دست باز به انگشت گذاری در پوزیسیون اول آنها میپردازیم.
اجرای گروه‌های مضرابی ساده
ممکن است اجرای چند مضراب با تعداد مشخص به صورت ممتد برای مغز و عصب‌های دست در ابتدای کار کمی سخت و چالش برانگیز باشد، اما با تمرین گروه‌های مضرابی دست فرمان‌پذیر خواهید داشت که از پس اجرای سخت‌ترین قطعات موسیقی بر می‌آیند.
یادگیری قطعات محلی آسان
اکنون که با سیم های دست باز آشنا شدید و انگشت گذاری در پوزیسیون اول آنها را فرا گرفتید ، قطعاتی در این محدوده یاد می‌گیریم تا لذت یادگیری ساز دو چندان شود.
زمان تقریبی گذراندن این سطح 8 الی 16 ماه
سطح دوم
فراگیری مضراب ریز
اجرای منظم و متوالی مضراب چپ و راست را مضراب ریز گویند، برای جلوگیری از انقباض در مضراب ریز در این مرحله تمریناتی انجام می‌شوند که به بهترین نحو ریز بزنیم.
تمرینات پرش انگشت
وقت آن است که دست چپ کمی به حرکت در آید!
اجرای قطعات محلی و پیش درآمدهای آسان
اکنون که با ساز عود بیشتر آشنا شدید و تمرینات انگشت گذاری را تمام و کمال انجام دادید، می‌توانیم از گنجینه موسیقی ایرانی قطعات بیشتری را اجرا کنیم.
اتودهای هماهنگی دست چپ و راست
تمرینات جدی برای هماهنگی بین مضراب‌ها و انگشت‌گذاری روی سیم ها.
تمرین گروه‌های مضرابی متوسط
در این مرحله دست راست برای اجرای قطعات جدی تر آماده میشود.
زمان تقریبی گذراندن این سطح 8 الی 16 ماه
سطح سوم
آشنایی با پوزیسیون های دیگر
با فراگیری پوزیسیون های دوم و سوم و ... به تمام قسمت های ساز اشراف پیدا می‌کنیم.
تمرینات پرش انگشت
برای پریدن از بالا دسته به پایین نیاز به تمرین بیشتری است، در بعضی از قطعات موسیقی ایرانی نیاز به این پرش‌ها بیشتر است، تمرینات این مرحله از سطح سوم دست چپ را آماده این پرش‌ها می‌کند.
اتودهای دست چپ
تمرینات این مرحله دست چپ را برای حرکات سریع و در عین حال نرم و بدون شوک آماده میشود.
اجرای قطعات پیش درآمد و محلی متوسطه
اکنون که تمام پرده‌های ساز را در اختیار داریم و تمرینات دست چپ و راست موثر بوده، زیبا‌ترین قطعات ایرانی را اجرا می‌کنیم.
زمان تقریبی گذراندن این سطح 8 الی 16 ماه
سطح چهارم
با فواضل دستگاه‌های زیر آشنا می‌شویم و به اجرای پیش درآمدها و تصنیف‌های قدیمی از آهنگسازان ایرانی میپردازیم.
آشنایی با دستگاه شور
آشنایی با دستگاه همایون
آشنایی با دستگاه سه گاه
آشنایی با دستگاه چهارگاه
آشنایی با دستگاه ماهور
آشنایی با دستگاه نوا
آشنایی با دستگاه راست پنج گاه
زمان تقریبی گذراندن این سطح 12 الی 24 ماه
سطح پنجم
با فواصل آن آشنا می‌شویم و قطعاتی از آهنگسازان موسیقی ایرانی اجرا می‌کنیم.
آشنایی با آواز ابوعطا
آشنایی با آواز بیات ترک
آشنایی با آواز افشاری
آشنایی با آواز دشتی
آشنایی با آواز اصفهان
زمان تقریبی گذراندن این سطح 10 الی 20 ماه
و همچنین بدانید
تاریخچه عود
با شواهد بسیار عود قدمتی حدود 5000 ساله دارد و خاستگاه آن ایران بوده است. نام دیگر این ساز بربت یا بربط است به گفته بسیار برگرفته از نام باربد موسیقی دان مشهور دربار ساسانیان است. پس از اسلام بربت توسط زریاب، موسیقی دان ایرانی، به آندلس اسپانیا و کل اروپا راه یافت.
آثار و نوازندگان مشهور
عود با این که سازی ایرانی است اما بیشتر در کشورهای عربی و ترکیه رشد کرده است. نوازندگان مشهوری همچون منیر بشیر با آلبوم Mesopotamia، نصیر شمه و انور براهم با آلبوم مشهور سیاحت سحر از موسیقی دانان مشهور عرب در این ساز هستند.
در ایران نیز استادان به نامی همچون منصور نریمان، حسین بهروزی نیا، عبدالوهاب شهیدی، محمد فیروزی، شهرام غلامی و مجید ناظم پور هر کدام آثار شاخصی برای این ساز تولید کرده اند. آلبوم از «سنگ تا الماس» از حسین بهروزی نیا و «طلوع کویر» از شهرام غلامی از نمونه آنهاست.
فرم درخواست مشاوره رایگان
آنلاین
تعداد جلسات: 4 جلسه ماهانه
نحوه پرداخت: اشتراک ماهیانه
مدرس: اشکان بابایی
نحوه دسترسی به دوره: کلاس از طریق وب بصورت زنده با مدرس.
عماد ۷ شهریور ۱۴۰۱
واقعا صبر بالایی دارن ، ممنونم ازشون بابت زحماتی که برام کشیدن