از ساز سهتار چه میدانید؟ آیا تا بحال سعی در یادگیری آن داشتهاید؟ آیا تا بحال صدای آن را از نزدیک شنیدهاید یا به آهنگی از آن گوش سپردهاید؟ مسلما داشتن اطلاعاتی مختصر درباره این ساز شما را در تصمیمتان برای شروع یادگیری آن یاری خواهد کرد.
جنس صدای سهتار
حالت صدای سهتار چگونه است؟ به عبارت دیگر با شنیدن صدای سهتار چه حسی در ما بوجود میآید؟ البته پاسخ این سوال به سلیقه شما و این که به نوازندگی چه کسی گوش میدهید نیز بستگی دارد. اما میتوان بطور کلی گفت که جنس صدا یا اصطلاحا رنگ این ساز نرم، نجوا گونه و آرامش بخش است.
آموزش سهتار
یادگیری سهتار و بطور کلی موسیقی مانند یادگیری یک زبان جدید است. علاوه بر مهارتهای دست چپ و راست آموختن قواعد موسیقی مانند دستور زبان در دستور کار مدرس قرار میگیرد.
البته ثابت شده است یادگیری موسیقی بسیار لذت بخش است و در پدید آمدن آرامش و تقویت ذهن افراد بسیار موثر است.
با این حال نباید از نظر دور داشت که فراگیری سهتار نیازمند بهره مندی از یک استاد مجرب و تمرین و علاقه هنرجوست. آموزشگاه تبیر یادگیری این ساز را در شش سطح طبقهبندی کرده است که شامل مراحل مقدماتی مانند طرز صحیح دست گرفتن ساز تا ردیف نوازی و نواختن قطعات پیچیده است.
روند آموختن سهتار هر چه به سطوح بالاتر میرویم جذابتر میشود. قطعات و آهنگهای بیشتر، زیباتر و حتی پیچیدهتری آموزش داده میشوند. اما شما متوجه میشوید که با سرعت بیشتری یاد میگیرید چرا که اندوختههای قبلیتان نیز به کمک شما میآیند. با یادگیری ردیف موسیقی ایرانی نیز نواختن این ساز بسیار لذت بخشتر میشود.
سطح اول
آشنایی با ساز نحوه در دست گرفتن و مضراب زدن صحیح
در مرحله اول از این سطح ساختمان سهتار را میشناسیم، این موضوع به ما کمک میکند تا با توجه به ساختار ساز به بهترین نحو صدای درست را ایجاد کنیم، اصول گرفتن ساز (اکول) به ما کمک میکند که کمترین انقباض در درستها ایجاد شود و از آسیبهای احتمالی نوازندگی در همان ابتدای آموزش جلوگیری شود، درست مضراب زدن امری است مهم که بهتر است در ابتدای آموزش مورد توجه قرار گیرد.
یادگیری الفبای موسیقی
یادگیری ساز مانند یادگیری یک زبان جدید ملزم به یادگیری الفبای آن است، الفبای موسیقی نت موسیقی است با دو مشخصه اصلی دیرند (کشش زمانی نت) و نواک (زیر و بمی نت) که از ترکیب این دو موسیقی شکل میگیرد.
آشنایی با محدوده بالا دسته ساز
اگر دسته ساز سهتار را به سه قسمت تقسیم کنیم، یک سوم بالایی آن بالا دسته نام میگیرد، این محدوده شامل تعدادی نت هست که در این مرحله از سطح ابتدایی با آن آشنا میشویم.
اجرای گروههای مضرابی ساده
ممکن است اجرای چند مضراب با تعداد مشخص به صورت ممتد برای مغز و عصبهای دست در ابتدای کار کمی سخت و چالش برانگیز باشد، اما با تمرین گروههای مضرابی دست فرمانپذیر خواهید داشت که از پس اجرای سختترین قطعات موسیقی بر میآیند.
یادگیری قطعات محلی آسان
اکنون که با محدوده بالا دسته ساز آشنا هستیم قطعاتی در این محدوده یاد میگیریم تا لذت یادگیری ساز دو چندان شود.
زمان تقریبی گذراندن این سطح 8 الی 16 ماه
سطح دوم
فراگیری مضراب ریز
اجرای منظم و متوالی مضراب چپ و راست را مضراب ریز گویند، برای جلوگیری از انقباض در مضراب ریز در این مرحله تمریناتی انجام میشوند که به بهترین نحو ریز بزنیم.
یادگیری محدوده وسط دسته
برای اجرای قطعات بیشتر به محدوده گستردهتری نیازمندیم، با یادگیری پردههای وسط دسته با قطعات بیشتری آشنا میشویم.
تمرینات پرش انگشت
وقت آن است که دست چپ کمی به حرکت در آید!
اجرای قطعات محلی و پیش درآمدهای آسان
اکنون که گستره بیشتری از ساز را در اختیار داریم میتوانیم از گنجینه موسیقی ایرانی قطعات بیشتری را اجرا کنیم.
اتودهای هماهنگی دست چپ و راست
تمرینات جدی برای هماهنگی بین مضرابها و انگشتگزاری روی سیم.
تمرین گروههای مضرابی متوسط
در این مرحله دست راست برای اجرای قطعات جدی تر آماده میشود.
زمان تقریبی گذراندن این سطح 8 الی 16 ماه
سطح سوم
آشنایی با پایین دسته ساز
با فراگیری پردههای این محدوده، به تمام پردههای ساز اشراف پیدا میکنیم.
تمرینات پرش انگشت
برای پریدن از بالا دسته به پایین نیاز به تمرین بیشتری است، در بعضی از قطعات موسیقی ایرانی نیاز به این پرشها بیشتر است، تمرینات این مرحله از سطح سوم دست چپ را آماده این پرشها میکند.
اتودهای دست چپ
تمرینات این مرحله دست چپ را برای حرکات سریع و در عین حال نرم و بدون شوک آماده میشود.
اجرای قطعات پیش درآمد و محلی متوسطه
اکنون که تمام پردههای ساز را در اختیار داریم و تمرینات دست چپ و راست موثر بوده، زیباترین قطعات ایرانی را اجرا میکنیم.
زمان تقریبی گذراندن این سطح 8 الی 16 ماه
سطح چهارم
آشنایی با دستگاه شور
با فواضل دستگاه آشنا میشویم و به اجرای پیش درآمدها و تصنیفهای قدیمی از آهنگسازان ایرانی میپردازیم.
آشنایی با دستگاه همایون
با فواضل دستگاه آشنا میشویم و به اجرای پیش درآمدها و تصنیفهای قدیمی از آهنگسازان ایرانی میپردازیم.
آشنایی با دستگاه سه گاه
با فواضل دستگاه آشنا میشویم و به اجرای پیش درآمدها و تصنیفهای قدیمی از آهنگسازان ایرانی میپردازیم.
آشنایی با دستگاه چهارگاه
با فواضل دستگاه آشنا میشویم و به اجرای پیش درآمدها و تصنیفهای قدیمی از آهنگسازان ایرانی میپردازیم.
آشنایی با دستگاه ماهور
با فواضل دستگاه آشنا میشویم و به اجرای پیش درآمدها و تصنیفهای قدیمی از آهنگسازان ایرانی میپردازیم.
آشنایی با دستگاه نوا
با فواضل دستگاه آشنا میشویم و به اجرای پیش درآمدها و تصنیفهای قدیمی از آهنگسازان ایرانی میپردازیم.
آشنایی بادستگاه راست پنج گاه
با فواضل دستگاه آشنا میشویم و به اجرای پیش درآمدها و تصنیفهای قدیمی از آهنگسازان ایرانی میپردازیم.
زمان تقریبی گذراندن این سطح 12 الی 24 ماه
سطح پنجم
آشنایی با آواز ابوعطا
با فواصل آن آشنا میشویم و قطعاتی از آهنگسازان موسیقی ایرانی اجرا میکنیم.
آشنایی با آواز بیات ترک
با فواصل آن آشنا میشویم و قطعاتی از آهنگسازان موسیقی ایرانی اجرا میکنیم.
آشنایی با آواز افشاری
با فواصل آن آشنا میشویم و قطعاتی از آهنگسازان موسیقی ایرانی اجرا میکنیم.
آشنایی با آواز دشتی
با فواصل آن آشنا میشویم و قطعاتی از آهنگسازان موسیقی ایرانی اجرا میکنیم.
آشنایی با آواز اصفهان
با فواصل آن آشنا میشویم و قطعاتی از آهنگسازان موسیقی ایرانی اجرا میکنیم.
زمان تقریبی گذراندن این سطح 10 الی 20 ماه
و همچنین بدانید
اساتید برجسته و آثار معروف
از اساتید برجسته سهتار میتوان به استادان میرزا عبدالله فراهانی (از بنیان گذاران ردیف موسیقی دستگاهی در دوره قاجار)، ابوالحسن صبا، یوسف فروتن، سعید هرمزی، احمد عبادی، حسین علیزاده، محمدرضا لطفی، داریوش طلایی، حمید متبسم، مسعود شعاری و بهداد بابایی اشاره کرد.
هر کدام از این اساتید آثار فراوان و بسیار زیبایی دارند که یک هنرجوی سهتار میتواند با گوش کردن آنها علاوه بر لذت بردن، سلیقه و حافظه شنیداری خود را ارتقاء دهد.
از معروفترین آثار ساخته شده برای سهتار نیز میتوان به قطعه و آلبوم ترکمن استاد حسین علیزاده، چهارمضرابهای استاد ابوالحسن صبا و تکنوازیهای استاد احمد عبادی در برنامه گلهای رادیو پیش از انقلاب اشاره کرد.
تاریخچه مختصر سهتار
سهتار سازی زهی زخمهای از خانواده دوتار و تنبور و با قدمتی چند صد ساله است. تا حدود 300 سال پیش این ساز 3 سیم داشت که استادی درویش به نام مشتاق علیشاه سیم سوم کنونی آن را به آن اضافه کرد و از آن به بعد این ساز چهار سیمه شد.
فرم درخواست مشاوره رایگان
آنلاین
تعداد جلسات: 4 جلسه ماهانه
نحوه پرداخت: اشتراک ماهیانه
مدرس: ارژنگ حسینی
نحوه دسترسی به دوره: کلاس از طریق وب بصورت زنده با مدرس.
سعید قاسمی ۲۷ آذر ۱۴۰۰
ممنونم از استاد حسینی ، واقعا زمان میزارن برای تدریس و همیشه خوشرو و مهربان . یه خسته نباشید هم به تیم خوب تبیر که پشتیبان خوبی هستند.